Đây phần tiếp theo của bài "đầu tư vào crypto là đầu tư vào cái gì?"
Nếu đã đọc kỹ bài trước, thì bạn có thể đã nhìn thấy dòng tiền thật mà hệ sinh thái crypto tạo ra dưới lăng kính của một nhà đầu tư giá trị thực thụ rồi.
Cho nên bài này tôi sẽ không nói về cách chọn token để mua rồi đợi giá cao bán chốt lời, theo kiểu phân tích chu kỳ hay canh cá mập gom hàng như đa số mọi người tiếp cận.
Tư duy này giống với việc đầu tư giá trị trong thị trường chứng khoán truyền thống:
Khi bạn sở hữu cổ phiếu Apple, bạn sở hữu một phần công ty.
Tức là bạn có quyền hưởng một phần dòng tiền mà công ty sẽ tạo ra trong tương lai.
Nếu công ty có lợi nhuận, bạn có thể được chia cổ tức, hoặc giá cổ phiếu sẽ tăng một cách bền vững phản ánh kỳ vọng đó.
Crypto cũng vậy.
Một số token thực sự đại diện cho dòng tiền hoặc được thiết kế để hưởng lợi trực tiếp từ dòng tiền.
Ví dụ:
-GMX: người stake được chia phí giao dịch.
-ETH, TRX: người dùng phải mua để sử dụng dịch vụ thật (trả phí gas, chuyển tiền...).
Ngược lại, có nhiều token không có dòng tiền hoặc dù tạo ra dòng tiền, nhưng token lại không hưởng lợi gì từ quá trình đó.
Ví dụ:
-UNI: tạo ra doanh thu swap, nhưng không có cơ chế chia lại cho holder.
-DOGE, SHIBA: hoàn toàn là rác bơm thổi, không có sản phẩm hay dòng tiền gì cả.
Nếu bạn mua một trong mấy con này, thì thực chất bạn đang không đầu tư mà chỉ là đầu cơ.
Từ đây, chúng ta sẽ rút ra được 4 tiêu chí để nhận diện một token có giá trị đáng "đầu tư" thật sự:
+ Tiêu chí 1: Có sản phẩm thật, đang vận hành.
Tức dự án phải đang hoạt động, có mainnet, có volume, có người dùng hàng ngày.
Ví dụ: ETH, TRX, SOL,...
Nếu chỉ có whitepaper và cộng đồng “nhiệt huyết” thì đó chưa phải sản phẩm.
+ Tiêu chí 2: Có người sẵn sàng trả tiền thật để sử dụng.
Tức không phải là dùng xong có thưởng, hay farm airdrop, mà là người dùng thực sự trả phí thật để sử dụng dịch vụ.
Ví dụ:
-Chuyển tiền => trả phí chuyển.
-Swap => trả gas fee hoặc protocol fee.
-Vay => trả lãi.
-Giao dịch đòn bẩy => trả funding hoặc phí giao dịch.
Còn nếu phí đến từ incentive (tiền do dự án tự in ra để thưởng người dùng), thì đó là dòng tiền ảo.
+ Tiêu chí 3: Có cơ chế để dòng tiền chảy về token hoặc holder (gọi là fee-capture).
Tức là người stake (khóa) token được chia lợi nhuận.
Hoặc người dùng buộc phải mua token để dùng dịch vụ => tạo cầu tăng giá bền vững.
Ví dụ:
-TRX: dùng để trả phí chuyển tiền.
-ETH: vừa dùng để trả phí, vừa chia phần thưởng cho staker.
-GMX: chia 30% phí cho người stake.
-dYdX: chia phí từ trader về cho staker.
Nếu không có fee-capture, token chẳng khác gì rác được in ra.
+ Tiêu chí 4: Tokenomics minh bạch.
Tức là token được phân bổ công bằng, không bị VC hoặc team nắm phần lớn.
Không bị in vô tội vạ/unlock hàng loạt.
Có giới hạn cung hoặc cơ chế đốt token.
Ví dụ:
Nếu 70–80% token nằm trong tay quỹ và sắp unlock, thì khả năng cao bạn chính là thanh khoản cho họ xả.
Để phân tích các tiêu chí này, bạn có thể sử dụng một số công cụ dưới đây:
-TokenTerminal: Tra doanh thu, người dùng, fee, token có hưởng lợi hay không
-CryptoFees.info: Xem fee của từng dự án theo ngày
-DefiLlama: Theo dõi TVL, lượng unlock, volume thực
-Messari.io: Phân tích vĩ mô, tokenomics, cơ chế vận hành
-Rekt.news: Lịch sử bị hack, scam, các cảnh báo rủi ro
Đó chính là cách/những yếu tố cốt lõi để tránh nhầm lẫn giữa “token có giá tăng” và “token có giá trị”.
Điều mà phần lớn mọi người không chú ý.
Hầu hết sẽ bị cuốn vào các chu kỳ bơm thổi, dự án pump mạnh, giá tăng 100% chỉ trong vài ngày.
Mấy con này thường có nhóm Telegram, Discord, Twitter rầm rộ, “cộng đồng mạnh”, “dev tâm huyết”.
Nhưng thực chất không có sản phẩm, không có người dùng, không ai trả tiền thật.
Đầu tư một token mà không có nhu cầu sử dụng thật như vậy giống như mua một cổ phiếu mà không có công ty nào hoạt động thật sự đằng sau.
Bạn không sở hữu gì, ngoài một đống rác cùng hy vọng người sau sẽ FOMO vào để cho bạn xả.
Lưu ý cuối cùng sau khi đã xác định được token có giá trị, đó là cần chọn thời điểm đầu tư hợp lý.
Do đặc tính biến động mạnh nên dù token có tốt tới đâu, nếu bạn mua lúc FOMO thì vẫn lỗ như thường.
Để hạn chế rủi ro này, bạn có thể dùng một vài chỉ số định giá như MVRV để xem token đang overvalued hay undervalued.
Hoặc so sánh P/Fee Ratio giữa các token (giống như P/E trong chứng khoán).
Nếu tốt hơn thì có thể sử dụng phương pháp chiết khấu dòng tiền tương lai về hiện tại để định giá.
Đó là toàn bộ góc nhìn của tôi về việc chọn coin/token để đầu tư.
Hy vọng những thông tin này giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về crypto, để không còn đu đỉnh, hoặc ít nhất là đu một cách có cơ sở.
Chúc bạn thành công và sống sót qua mùa shill coin.
Comments
Post a Comment